Viyana Şehir Müzesi, Merkez Binası Karl Meydanı’nda (Karlsplatz) bulunan ve Viyana Belediyesi’ne ait bir müzedir. Sanat ve tarih koleksiyonlarından oluşan Viyana Şehir Müzesi‘nde düzenlenen özel sergilerin amacı ise şehrin tarihini ziyaretçilerine yakından tanıtabilmektir [1].

Viyana Şehir Müzesi. Fotoğraf: © Muratcan Gümüş, Mayıs 2015.

 Viyana Şehir Müzesi (Wien Museum) 

Müzenin birinci katına çıkan merdivenlerde bulunan mermer bilgilendirme levhasında verilen bilgiye göre, Şehir Müzesi, 1954-1957 yılları arasında Viyana Belediye Başkanı Franz Jonas döneminde yapılmıştır.

Viyana Şehir Müzesi. Fotoğraf: © Muratcan Gümüş, Mayıs 2015.

Müzenin diğer bölümlerini gezmeden önce isterseniz Avusturyalı Türkleri de yakından ilgilendiren bir sergiye göz atmakla işe başlayalım önce; Bölünmüş Tarih’e (Geteilte Geschichte).

Bu da ilginizi çekebilir

Kronolojik olarak;

„Viyana tarihi“.

Geteilte Geschichte (Bölünmüş Tarih) Sergisi [2]

5 Ekim 2017 – 11 Şubat 2018 tarihleri arasında müze özellikle de bir zamanlar Avusturya‘ya misafir işçi olarak gelen nesil ve onların arkadan gelen çocuk ve torunları açısından çok özel bir sergiyi ziyaretçilerinin beğenisine sunuyor.

Sergiyi düzenleyenler bilinçli olarak iki farklı anlama gelen bir isim seçmişler:

Bir taraftan şahısların kişisel hayat hikayelerini diğer insanlara aktarmaları nedeniyle ‘Paylaşılmış Tarih’, diğer taraftandan da söz konusu ‘misafir işcilerin’ Avusturyalılar arasında kendilerine yer bulamamaları nedeniyle de “Bölünmüş Tarih” anlamına geliyor [4]. 

Viyana Şehir Müzesi. Bölünmüş Tarih (Geteilte Geschichte): Türk ve Yugoslav işçilerin Avusturya’daki geçmişlerini anlatan sergi. Fotoğraf: © Muratcan Gümüş, Kasım 2017.

2014 senesinde 50. yıl dönümünü kutlanan Avusturya ve Türkiye arasında imzalanan işçi anlaşmasının vesilesiyle Viyana Belediyesi göçün anısına bir sergi düzenlenmesi için Viyana Şehir Müzesi‘ni görevlendirdi.

Yıllar önce Avusturya yollarına düşen insanların bu dönemlere tanıklık etmiş ve bu güne kadar gözleri gibi bakarak sakladıkları hatıralarını müzeye bağışlamaları sonucu ortaya çıktı göçe şahitlik edenlerin tarihini anlatan bu sergi.

Viyana Şehir Müzesi. Bölünmüş Tarih (Geteilte Geschichte): Para sokakta bulunmuyor. Fotoğraf: © Muratcan Gümüş, Kasım 2017.

Tüm bu insanların tek bir gayeleri vardı: Çalışıp, para biriktirip en kısa zamanda sevdiklerinin yanına, doğdukları topraklara dönebilmek.

Geldikleri bu ülkede çok zaman geçmeden kendilerini düşündüklerinden çok daha zor şartların beklediğini idrak edecek ve anlatılanın aksine Avrupa’da da paranın sokakta bulunmadığını anlayacaklardı.

Viyana Şehir Müzesi. Bölünmüş Tarih (Geteilte Geschichte): Almanca bilmesen de olur. Fotoğraf: © Muratcan Gümüş, Kasım 2017.

İşverenlerin aradıkları genç, güçlü ve çalışkan insanlardı. Almanca öğrenmeleri ve uyum sağlamaları gibi bir beklentileri yoktu kendilerinden. Biraz Almanca bilirsen iyi olur ama şart değil diyorlardı ilanlarında. Ne de olsa ‘misafir işçilerdi’ onlar ve bir gün mutlak geri dönecek ya da gönderileceklerdi.

Viyana Şehir Müzesi. Bölünmüş Tarih (Geteilte Geschichte): Evrakların tamam mı? Fotoğraf: © Muratcan Gümüş, Kasım 2017.

Genç, güçlü ve çalışkan… ve bir de evrakların tamam ise Avusturya kollarını açmış seni beklerdi o dönemlerde.

Viyana Şehir Müzesi. Bölünmüş Tarih (Geteilte Geschichte): Yugoslav işçilerin Avusturya’daki hatıra fotoğrafları. Fotoğraf: © Muratcan Gümüş, Kasım 2017.

Aradan yıllar geçti ve işler planlandığı gibi gitmedi. Bırakın geri gitmeyi, çalışıp geri dönmek için gelen bu insanlar bir manada kök saldılar bir zamanlar yabancı oldukları bu topraklara.

Viyana Şehir Müzesi. Bölünmüş Tarih (Geteilte Geschichte): Türk ve Yugoslav işçilerin Avusturya’daki geçmişlerini anlatan sergi. Fotoğraf: © Muratcan Gümüş, Kasım 2017.

Serginin en ilgi çekici tarafı ise, o dönemlere tanıklık etmiş kişilerle yapılan videolu röportajlar vasıtasıyla müzeye bağışladıkları kişisel eşyalarının hikayelerini bir de kendi ağızlarından dinleyebilme imkânına sahip olmanız.

Viyana Şehir Müzesi. Bölünmüş Tarih (Geteilte Geschichte): Çakır Ailesi. Fotoğraf: © Muratcan Gümüş, Kasım 2017.

O zamanlar Avusturya yollarına düşen Türk ailelerinden biri de Çakır Ailesi. Bayan Çakır Avusturya’daki küçük ve kötü şartlardaki bir göz oda evleri nedeniyle Türkiye’ye geri döner. Eşinin daha uygun bir ev bulmasından sonra iki çocuğuyla beraber 1970’lerden itibaren ailece Avusturya’da yaşamaya başlarlar.

Viyana Şehir Müzesi. Bölünmüş Tarih (Geteilte Geschichte): Nostaljik fotoğraflar. Fotoğraf: © Muratcan Gümüş, Kasım 2017.

Sergide hikayeleriyle beraber zamana tanıklık eden birçok fotoğraf bulacaksınız; kanal inşaatında çalışan Hüseyin Ünal, şapka fabrikasında çalışan Ayten Keskin, bir diğer fabrikada arkadaşlarıyla beraber kameraya poz veren Hatice Çakır, hastanede Türk hastalara ana dillerinde destek veren bayanlara ait nostaljik fotoğraflar…

Viyana Şehir Müzesi. Bölünmüş Tarih (Geteilte Geschichte): Burada olan herkes buralı. Fotoğraf: © Muratcan Gümüş, Kasım 2017.

Aradan yıllar geçti ve geri dönemleri için Avusturya’ya gelen ya da getirilen insanlar bırakın dönmeyi bu ülkenin bir parçası oldular. Artık onlar buradaydı ve burada olan diğer herkes gibi buralılardı.

Viyana Şehir Müzesi – II. Viyana Kuşatması

Müzenin ikinci katında ayrı bir bölümde ise  II. Viyana Kuşatması‘ndan kalma eserlerin yanı sıra kısa açıklamalar eşliğinde o döneme damgalarını vurmuş şahsiyetlerin resimleri sergilenmekte.

Viyana Şehir Müzesi. II. Viyana Kuşatması’nı konu alan bölüm. Fotoğraf: © Muratcan Gümüş, Kasım 2017.

Bu eserlerden birisi II. Viyana Kuşatması‘nın sonuçlandığı 12 Eylül 1683 tarih konulu tablo:

Viyana Şehir Müzesi. 12 Eylül 1683 konulu resim. Fotoğraf: © Muratcan Gümüş, Kasım 2017.

Daha önceleri Şark Ticaret Kumpanyası’nda tercümanlık yapmış olan ve Türkçe’yi çok iyi bilen, II. Viyana Kuşatması esnasında Avusturya adına Osmanlı saflarında casusluk yapan Georg Franz Koltschitzky‘nin resmi:

Viyana Şehir Müzesi. Avusturya adına casusluk yapan Koltschitzky’nin resmi. Fotoğraf: © Muratcan Gümüş, Kasım 2017.

Resmin hemen yanında verilen bilgiye göre; her ne kadar Koltschitzky’nin ismi uzun bir süre Avrupa’nın ilk kafesini açan kişi olarak anılsa da, aslında bir Ermeni olan Johannes Diodato 1685 yılında 20 sene boyunca vergiden muaf bir şekilde Viyana’da kafe işletmeciliği müsaadesini almış kişidir.

Avusturya UNESCO Komisyonu tarafından 2011 senesinde Avusturya’nın Manevi Kültür Mirası Listesi’ne eklenen Viyana’nın kafe kültürü, bu kültürün Viyana’ya gelişinin II. Viyana Kuşatması ile bağları, Viyana’nın ilk kafesi, bazı tarihi Viyana kafeleri ve buralarda bulabileceğiniz kahve çeşitleri hakkındaki bilgilere Viyana kafeleri başlıklı yazıdan ulaşabilirsiniz.

1680 senesinden itibaren Viyana Belediye Başkanı olarak görev yapıp II. Viyana Kuşatması esnasında şehrin savunması için gerekli hazırlıkları yöneten ve Ağustos 1683’de hastalanması sonucu kuşatmanın sonuçlandığı 12 Eylül tarihini göremeden 9 Eylül’ü 10 Eylül’e bağlayan gece ölen Johann Andreas von Liebenberg resmi de yine burada sergilenmektedir. Yolunuz düşecek olursa Viyana’nın görkemli Ring Bulvarı üzerinde bulunan Viyana Üniversitesi‘nin hemen karşısında şahsın heykelini görebilirsiniz.

Bu da ilginizi çekebilir

İlber Ortaylı’dan Avusturya’nın kısa tarihi;

„Avusturya tarihi“.

II. Viyana Kuşatması esnasında şehir kumandanı olan Ernst Rüdiger von Starhemberg resmi, II. Viyana Kuşatması esnasında Osmanlı Ordusunun başında bulunan Merzifonlu Kara Mustafa Paşa‘nın resmi ve yenilgi nedeniyle Belgrad’da idam edilişini konu alan afiş, Türklere ait bir Viyana şehir haritası ve Türklerden kalma savaş malzemeleri de yine burada sergilenen diğer eserlerdir.

Bu da ilginizi çekebilir
Türkiye dışındaki müzeler içerisinde en fazla Türk eseri burada:

„Viyana Askeri Tarih Müzesi“.

Viyana Şehir Müzesi – Orta Çağ’da Viyana

Giriş katında ise “Orta Çağ’da Viyana” konulu bir sergi ziyaretçilerin beğenisine sunulmuş.

Viyana Şehir Müzesi. Orta Çağ’da Viyana isimli sergi. Fotoğraf: © Muratcan Gümüş, Kasım 2017.

Viyana ahalisi Orta Çağ’da ticaret ve şarap üreticiliğinden hayatlarını devam ettirirlerdi. Ancak 1155’te Babenbergerpfalz (bugün ayakta olmayan bina kompleksi) ve 1137 senesinden itibaren Stefan Katedrali‘nin (Stephansdom) yapımına başlanması sonucu şehir önem kazanmaya başladı.

Müzenin Orta Çağ envanterinin büyük bir kısmının kaynağını günümüz itibarıyla da Viyana’nın sembollerinden biri olan Aziz Stefan Katedrali oluşturmakta.

Viyana Şehir Müzesi. Orta Çağ’da Viyana; Stefan Katedrali. Fotoğraf: © Muratcan Gümüş, Kasım 2017.

1945 senesinin son savaş günlerinde Stefan Katedrali alevlere teslim olmasıyla birçok sanat eseri tahrip olur. Restore çalışmaları 1957 senesine kadar sürer.

Viyana Şehir Müzesi. 1700’li yıllarda Viyana’da sanat. Fotoğraf: © Muratcan Gümüş, Kasım 2017.

Viyana Kuşatmalarından sonraki on yıllarda Viyana uluslararası bir öneme sahip bir sanat metropolüne dönüşür. Öyle ki birçok sanatçı ve sanatkâr Viyana’nın yollarına düşer. Schönbrunn Sarayı, Karl Kilisesi ve Belvedere Sarayı gibi yapılar Barok dönemi bütünlüklü sanat eserleridir (Gesamtkunstwerk).

Bu da ilginizi çekebilir:

Küçük boyutlu sanatta büyük politika:

„Viyana Sanat Tarihi Müzesi“

Viyana Şehir Müzesi. Mason rozetleri ve önlüğü. Fotoğraf: © Muratcan Gümüş, Kasım 2017.

Müzede masonluğu konu alan eşyalar da bulunmakta. Fotoğrafta, genel olarak 33 dereceli bir sisteme sahip olan masonlukta dereceye göre sahip olunan bazı armaları ve bir de önlük görmektesiniz.

Viyana Şehir Müzesi. Mason halısı. Fotoğraf: © Muratcan Gümüş, Kasım 2017.

Bu mason halısı ise 1860 senesinde şehri genişletme çalışmaları esnasında bir demir sandık içerisinde duvara gömülü bir şekilde bulunur.

Viyana Şehir Müzesi. Viyana şehir merkezi maketi 1852/1854. Fotoğraf: © Muratcan Gümüş, Kasım 2017.

Müzenin ikinci katında bulunan ve 1852 / 1854 yıllarında yapılan Viyana şehir merkezi maketi ise müzenin en değerli parçalarından sadece bir tanesi.

Bu da ilginizi çekebilir

Türklere savaş meydanlarında yenilgiler yaşatan Prens Eugen’in yazlık sarayı: 

„Belvedere Sarayı“

Viyana Şehir Müzesi’ne nasıl gidilir?

Viyana Şehir Müzesi  U4 ,  U1  ve  U2  hatlarının kesiştiği Karlsplatz metro durağına birkaç dakika yürüme mesafesindedir.

Karl Kilisesi’ne komşu, Viyana Teknik Üniversitesi‘ne iki, Viyana Devlet Operası‘na ise yaklaşık 10 yürüme dakikası mesafesindedir.

Viyana Şehir Müzesi giriş ücretleri

Her ayın ilk pazar günü Viyana Şehir Müzesi‘ne girişler ücretsizdir.

19 yaşının altındaki gençler ücrete tabi değildirler.

Yetişkinler için en güncel giriş ücretlerine buradan ulaşabilirsiniz.

Viyana Şehir Müzesi’ne ait diğer yerleşkeleri [3]

Merkezi Karlsplatz’ta bulunan Viyana Şehir Müzesi’nin diğer yerleşkelerinin tam listesi şu şekildedir:

• Roma Müzesi (Römermuseum)

• Saat Müzesi (Uhren Museum)

• Michaela Meydanı’nda bulunan kazılar (Ausgrabungen Michaelaplatz)

• Prater Müzesi (Pratermuseum)

• Virgil Kilisesi (Virgil Kapelle)

• Hermesvilla 

• Otto Wagner Pavillon, Karlsplatz

• Otto Wagner Hofpavillon, Hietzing

Viyana Şehir Müzesi’ne bağlı müzisyen evleri

• Beethoven Eroica Evi (Beethoven Eroicahaus): Beethoven, 1803 senesinde yaz aylarında bu evde kalmıştı.

• Beethoven Pesqualati Evi (Beethoven Pesualatihaus):

• Schubert Doğum Evi (Schubert Geburtshaus)

• Haydn Evi (Haydnhaus)

• Neidhart Freskleri (Neidhart Fresken)

• Mozart Evi (Mozartwohnung)

• Schubert’in öldüğü ev (Schubert Sterbewohnung)

• Johann Strauss Evi (Johann Strauss Wohnung)

Viyana Şehir Müzesi yaklaşan etkinlikler

Müzede gerçekleşen ve gerçekleşecek sergi ve etkinliklerin tam listesine buradan ulaşabilirsiniz.

Kaynakça

[1] Viyana’da müzeler. Erişim tarihi: 16.09.17.

[2] Geteilte Geschichte. Erişim tarihi: 16.09.17.

[3] Standorte. Erişim tarihi: 16.09.17.

[4] Wien ist mein Mittellebenspunkt. Erişim tarihi: 16.09.17.